بررسی وضعیت سدیم در جهان و ایران
سدیم یک جزء سازنده کلرید سدیم NaCl می باشد که برای حیات بسیار ضروری است.
سدیم در برخی از آلیاژها برای بهبود ساختار آنها استفاده میشود. NaK یک آلیاژ از سدیم و پتاسیم است که یکی از مهمترین مواد انتقال دهنده حرارتی است.
سدیم در شکل فلزی خود یک جزء سازنده ضروری در ساخت esters و تولید مواد مرکب آلی است که در تهیه صابون (در تلفیق با اسیدهای چرب)، جرم گیرها، تصفیه و پالایش فلزات مذاب، باتریها، شیشه و برای سرد شدن رآکتورهای هستهای، صنایع شیمیایی، کشاورزی، داروسازی، فلز، کاغذ، نفت، نساجی، عکاسی و پزشکی مورد استفاده دارد.
• کربنات سدیم:
شیشه:
۴۵ % تولید جهانی کربنات سدیم در صنایع شیشه سازی کاربرد دارد. بکارگیری مواد قلیایی مانند Na2CO3 در شیشه سازی سبب کاهش دمای تشکیل شیشه از ۱۷۰۰ به ۱۵۰۰-۱۴۵۰ درجه سانتیگراد می شود که از طرفی در مصرف انرژی صرفه جویی کرده و همچنین عمر نسوز را افزایش می دهد.
اضافه کردن فلدسپار یا نفلین سینیت و مواردی از این قبیل این دما را بازهم کاهش داده و شیشه محلول در آب تولید میکنند که برای پایدار سازی آن به آن CaO وMgO اضافه می کنند.
کربنات سدیم کمتر از ۲۰% از حجم تمام شیشههای نوع آهک- سودای معمولی را شامل می شود ولی ۶۰% هزینه را به خود اختصاص می دهد (شیشههای تخت، شیشههای پنجره، ظروف شیشهای).
انواع دیگر شیشه می توانند از کربنات سدیم کمتری استفاده کنند چراکه مقادیر کمتری سود نیاز دارند. مانند شیشه های بوروسیلیکات، پیرکس، ظروف تخت شیشه ای، فایبرگلاس، لوازم آزمایشگاهی، شیشه تلویزیون و مونیتور و موارد دیگر.
کاربردهای دیگر:
سودا در فرایندهایی که نیاز به آلکالی دارد نیز مانند کاغذ سازی (۵ %)، صابون وپاک کننده ها (۵ %)، تهیه چسب سیلیکات (۲۰ %)، تصفیه آلومینا و دیگر فلزات غیر آهنی، گوگرد زدایی از دود، متالورژی، کاهش سختی آب و تصفیه آب. میزان کربنات سدیم در پاک کننده های خانگی و صنعتی از ۱۰ تا ۴۰% می باشد. کاربردهای دیگر مانند تهیه NaOH، زئولیت مصنویی، پیش ماده تولید مواد شیمیایی (۱۰ %) را میتوان برای کربنات سدیم ذکر کرد.
• سیلیکات سدیم :
صابون، پاک کننده ها، کاتالیزورهای سیلیکاته، ژل سیلیس و سیلیس مصنوعی.
• سود NaOH:
کاغذ و مقوا، صابون و پاک کنندهها، پارچه و…
• بی کربنات سدیم:
غذای حیوانات، مواد شیمیایی، داروسازی، پاک کنندهها، پارچه و …
کانونهای مختلف مصرف سولفات سدیم در ایران و جهان.
جدول زیر مواد جایگزین سولفات سدیم در صنایع مصرف کننده را نشان میدهد.